جراحی سرطان های گوارشی؛ معرفی انواع روش‌ها

16 اسفند جراحی سرطان های گوارشی؛ معرفی انواع روش‌ها

جراحی سرطان های گوارشی شامل جراحی معده، لوزالمعده، روده باریک و روده بزرگ است که روی افراد مبتلا به کانسرهای دستگاه گوارش به منظور درمان سرطان های گوارشی انجام می‌شود. در حال حاضر یکی از شایع ترین سرطان‌ها در بین مردان و زنان سرطان‌های دستگاه گوارش هستند.

جراحی سرطان های گوارشی انواع مختلفی دارد که بر اساس سطح پیشرفت بیماری؛ منطقه درگیر بدن و آزمایشات و تست‌هایی که توسط پزشک می‌شود انتخاب می‌گردد. در این مقاله به بررسی انواع روش‌های جراحی سرطان گوارشی می‌پردازیم.

انواع جراحی سرطان معده

جراحی سرطان معده عموما همراه با سایر درمان‌های سرطان معده، در بسیاری از مراحل مختلف انجام می‌شود. بسته به نوع و مرحله بیماری، جراح ممکن است قسمتی یا تمام معده و برخی غدد لنفاوی مجاور آن را بردارد. جراح در حین جراحی سرطان معده، سعی می‌کند تا حد ممکن معده بیمار را حفظ کند اما در برخی مواقع مجبور می‌شود حتی غدد لنفاوی مجاور معده را هم همراه معده خارج کند. حتی در پشرفته ترین مرحله سرطان، جراح می‌تواند به پیشگیری از خون‌ریزی و رشد بیش از حد تومور کمک کند.

نوع عمل معمولاً بستگی به مرحله سرطان و میزان پیشرفت بیماری دارد.

برش آندوسکوپی (Endoscopic resection)

برش مخاط آندوسکوپی و برش زیر پوستی آندوسکوپی در مراحل اولیه که خیلی زود تشخیص داده شود و قبل از انتشار به غدد لنفاوی قابل انجام است هنوز به غدد لنفاوی منتشر نشده اند، کاربرد دارد. این نوع از جراحی سرطان های گوارشی به روش غیرتهاجمی و آندوسکوپی انجام می‌شود.

گاسترکتومی جزیی – Subtotal (partial) gastrectomy

این عمل در شرایطی که سلول‌های سرطانی تنها بخش بالایی یا تحتانی معده را درگیر کرده باشند، انجام می‌شود. در این جراحی تنها بخشی از معده و یا همراه با قسمتی از مری یا دوازدهه (اثنی عشر برداشته و سپس بخش‌های باقیمانده مجدداً به هم متصل می‌شوند.

گاسترکتومی کامل – Total gastrectomy

گاسترکتومی کامل در صورت درگیر شدن قسمت فوقانی معده انجام می گیرد. جراح، کل معده، غدد لنفاوی مجاور و مری را برداشته و ممکن است طحال و قسمت‌هایی از مری، روده‌ها، لوزالمعده یا سایر اندام‌های مجاور را بردارد. سپس انتهای مری به بخشی از روده کوچک وصل می شود. این نوع از جراحی سرطان های گوارشی می‌تواند با برش پوست و یا لاپاراسکوپی انجام پذیرد.

برداشتن غدد لنفاوی – Lymph node removal

در هر یک از گاسترکتومی های جزئی یا کلی، غده های لنفاوی مجاور برداشته می شوند. این بخش بسیار مهمی از جراحی سرطان معده است. بسیاری از پزشکان معتقدند که موفقیت جراحی سرطان معده به برداشتن مناسب غدد لنفاوی بستگی دارد.

بای پس معده

بای پس معده یکی دیگر از روش‌های جراحی سرطان‌های گوارشی است. این روش از گزینه‌های پیشگیری یا درمان تومورهای قسمت تحتانی معده، بای‌/س و دور زدن آن قسمت از معده است. این کار با اتصال بخشی از روده کوچک به قسمت فوقانی معده انجام می‌شود.

انواع جراحی در سرطان روده بزرگ (رکتوم)

سرطان روده بزرگ از جمله شایع ترین سرطان های دستگاه گوارش به شمار می‌رود. برای درمان سرطان روده بزرگ نیز جراحی یکی از روش‌های کارآمد می‌باشد. در ادامه به بررسی انواع جراحی سرطان روده بزرگ می‌پردازیم.

پولیپکتومی (Polypectomy)/ برداشت موضعی (Local Excision)

پولیپکتومی در مراحل ابتدایی تشخیص، قابل انجام است و طی آن از یک کولونوسکوپ برای برداشتن پولیپ یا ناحیه سرطانی استفاده می‌شود. در این جراحی تنها پولیپ‌ها برداشته می‌شود، اما در روش برداشت موضعی (به آن برداشت مخاطی آندوسکوپیک هم گفته می‌شود)، پزشک قسمتی از بافت‌ دیواره روده را هم بر می‌دارد.

برداشت روده (کولکتومی)‌ پارشال/توتال

در طول فرآیند برداشت روده، در مراحل میانی و پیشرفته سرطان، غده سرطانی به‌وسیله‌ی روشی به نام كولكتومی برداشته می‌شود. دو نوع کولکتومی وجود دارد:

• کولکتومی پارشال: به آن هِمی کولکتومی یا برداشت سگمنتال هم گفته می‌شود، و طی آن علاوه بر سرطان بخش‌هایی از بافت سالم پیرامون سرطان نیز برداشته می‌شود. این روش به آناستوموز (پیوند مجدد) یا کولوستومی (ایجاد یک راه جدید از طریق جراحی میان پوست شکم و کولون) نیاز دارد. آناستوموز به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن دو بخش جدا از هم در روده بزرگ به هم متصل می‌شوند.
• کولکتومی توتال: طی کولکتومی کل، همه روده بزرگ و یا حتی گره‌های لنفاوی پیرامون آن برداشته می‌شود.

عمل لاپاروسکوپی

در بعضی موارد جراحی سرطان‌های گوارشی ، پزشک عمل جراحی کم تهاجمی لاپاروسکوپی را تجویز می‌کند و به‌جای ایجاد یک برش بزرگ شکمی (عمل جراحی باز)، از چند برش کوچک استفاده می‌کند تا ابزارهای مخصوص جراحی (دوربین، ابزار برش و گیره) را وارد حفره شکمی بیمار کند، به کمک این ابزارها، پولیپ‌ها و یا هرگونه بافت نامتعارف را بر می‌دارد.

انواع جراحی در سرطان روده کوچک

جراحی سرطان روده کوچک بسته به شرایط بیمار و نوع تومور و وسعت درگیری روده به دو روش رزکشن و بای‌پس تقسیم می‌شود.

رزکشن (resection):

این نوع از جراحی های سرطان‌های گوارشی به برداشتن کامل یک قسمت یا کل منطقه‌ای درگیر شده توسط سرطان، اطلاق می‌شود. گاهی برخی از غدد لنفاوی اطراف تومور هم برداشته شده و برای بیوپسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

بای پس (Bypass):

در جراحی بای‌پس یک مسیر گوارشی جایگزین (بای پس) ایجاد می‌شود تا غذا از کنار توموری که باعث انسداد روده باریک شده است عبور کند.

انواع جراحی در سرطان روده باریک (مری)

سرطان مری نیز یکی از سرطان‌های گوارشی است که درمان آن با روش جراحی سرطان های گوارشی امکان پذیر است. جراحی‌های سرطان مری شامل موارد زیر می‌گردد.

برداشتن مری به شیوه جراحی باز (Open Esophagectomy)

برداشتن مری که در اصطلاح ازوفاژکتومی (Esophagectomy) گفته می‌شود به معنی برداشتن تمام یا قسمتی از مری است. در این روش، جراح بعضی از قسمت‌های مری و یا تمام آن را بسته به مرحله تومور و گستردگی آن، برمی‌دارد.

برداشتن مری به شیوه کم تهاجم (Minimally Invasive Esophagectomy)

تومور مری در روش کم تهاجمی از طریق برش‌های کوچک در شکم و یا در سمت راست قفسه سینه برداشته می‌شود. این روش در مواردی استفاده می شود که تومور گسترش پیدا نکرده و لایه‌های کمتری از مری را درگیر کرده باشد.

برداشتن مخاط آندوسکوپی دستگاه گوارش (Endoscopic Mucosal Resection)

برداشتن مخاط آندوسکوپی دستگاه گوارش یکی دیگر از روش‌های جراحی در مراحل اولیه سرطان است. برای این کار یک لوله باریک مجهز به دوربین نور و فیلمبرداری که دستگاه اندوسکوپ نامیده میشود وارد مری می شود.